-->
We would like to thank Christine de Baan of Dutch DFA for her heart warming speech at the opening of WinterSALON/.
For those of you who missed it:
'Gijs Stork stuurde mij ter voorbereiding een
knipsel uit Monocle dat de laatste weken de ronde doet op Twitter. In een soort
top50 van ‘coolste’ landen is Nederland gezakt naar een roemloze 15e
plaats: we zijn ons imago van progressief land met fraaie sociale voorzieningen
kwijt en staan alleen nog maar bekend om koffieshops, homohuwelijken en rechtse
politici.
Je kunt die paar zinnetjes in een glossy
gemakkelijk afdoen als losse flodder. Maar misschien hebben ze bij Monocle wel
een punt als ze zeggen:
'The failure to sell Dutch design and vision….
(ik denk dat niemand hier zich aangesproken hoeft
te voelen en al zeker niet Gijs Stork en Manon Schaap van SALON)
….hints at internal debate about what it means to
be modern and Dutch.'
Dat laatste is natuurlijk zeker aan de orde. De
afgelopen jaren zijn we in mijn ogen ook voor onszelf onherkenbaar geworden.
Denk maarl aan hoe ‘we’ in Nederland inmiddels omgaan met kunst en cultuur: het
instrumentaliseren van de creatieve impuls en traditie, de weigering om de
intrinsieke waarde daarvan te benoemen en op eigen merites te waarderen. Maar
ook de desinteresse voor fundamenteel wetenschappelijk onderzoek, de afkeer van
het experiment, de angst voor het onbekende, het ongevraagde, het
onbegrijpelijke. Ik ben het wel eens met Monocle, dat we de laatste jaren zijn
gaan ontkennen wie we zijn, in sociaal, politiek en cultureel opzicht. Zoals
mode als een seismograaf de stemming in een samenleving kan weergeven, houdt onze
internationale ‘designreputatie’ Nederland een spiegel voor.
Zonder politiek te willen bedrijven merk ik graag
op dat we met de laatste verkiezingen en een nieuwe ploeg ministers inmiddels
een andere koers lijken te varen; Nederlandse kiezers gaven het roer een zwiep
in de andere richting en 'not a moment too soon'. Nu al laten onze ministers
van buitenlandse zaken en financiën in het buitenland een ander gezicht zien en
een ander geluid horen dan hun voorgangers. Het begint weer wat te lijken op
‘being modern and Dutch’. Om in Nederland ook weer anders over kunst en cultuur
te praten vraagt blijkbaar meer tijd. Maar, ik denk en ik hoop dat we onszelf
ook op dat punt weer hervinden.
Het is betekenisvol dat Monocle Nederlands ontwerp
– ‘Dutch design’ – en visie verbindt met de moderne gedachte, die in diepste
wezen maatschappelijk geëngageerd is en nergens ter wereld zo diep wortel heeft
geschoten als hier. Hij vormt de basis voor de Nederlandse traditie in
stedenbouw en sociale woningbouw, maar ook voor de aandacht voor het gewone en
goede, de kwaliteit van het dagelijks leven, voor een ernstig maar ook lichtvoetig
humanisme, dat zoveel van de ontwerpen kenmerkt waarmee Nederland de laatste
decennia internationaal indruk maakte.
Maatschappelijk engagement, gerichtheid op lange
termijn, op de dialoog en op samenwerking, zijn kenmerken die – nog steeds – in
het buitenland aan Nederlandse ontwerpers worden toegedicht.
Engagement, dialoog, samenwerking en lange termijn
visie zijn ook voorwaarden voor iedereen die wants to 'sell Dutch design and
vision' in Nederland en daarbuiten. Manon Schaap en Gijs Stork van SALON
bezitten deze eigenschappen in hoge mate. Belangrijker nog is dat dit gepaard gaat
met een flinke dosis openheid en generositeit.
Eclectisch, ondogmatisch, liefdevol. Wars van
reputaties, niet geïnteresseerd in traditionele begrenzingen, oude helden naast
new kids on the block, kunst naast design, mode naast kunst, 21ste naast 17e en
19e eeuw, in stijlkamers en achterkamers.
In Istanbul heb ik gezien waar dat toe kan leiden.
De SALON route voerde je de hele stad door, langs piepkleine werkplaatsen,
poëtische hotels, luxe salons en diepdonkere bars. Zowel voor stadsbewoners als
voor vreemdelingen is de route verleidelijk door zijn onverwachtheid en rijkdom
- in Istanbul net als in Amsterdam.
Het is duidelijk dat veel projecten niet gelukt
zouden zijn zonder jarenlange voorbereiding door SALON en de opbouw van
onderling vertrouwen, in Istanbul nog eens versterkt door workshops van
Nederlandse ontwerpers met lokale ontwerpers en ambachtslieden.
SALON gaat verbindingen aan, geeft en krijgt
vertrouwen, is gericht op dialoog en op samenwerking. In Istanbul, in Kaapstad,
op Aruba, en vandaag weer in Amsterdam.
Hun benadering is het beste antwoord op de door
Monocle geconstateerde identiteitscrisis: vol gas vooruit, met open ogen, oren
en armen voor alles wat van waarde is en gedeeld moet worden - en dat dan ook
doen.'
